6 dingen over het stoken van hout

Iedereen kan het waarnemen. Niet alleen het aantal open haarden, houtkachels en onterecht gesubsidieerde pelletkachels voor binnen neemt zienderogen toe, ook stoken steeds meer mensen buiten. Dat stoken buiten gebeurt in vuurkorven, tuinhaarden of buitenkachels, schuurkachels, vuurschalen, hout gestookte jacuzzi’s, buitensauna’s enzovoorts. Hierdoor is er sprake van sterk toenemende rookoverlast gedurende het hele jaar, terwijl voorheen houtstook zich vooral manifesteerde in de koudere maanden van het jaar.

Enkele feiten over houtstook:

1. Onleefbare buurten

De toename van houtstook leidt in straten, woonblokken en hele woonwijken tot toenemende overlast. Houtstook schaadt de gezondheid en leefbaarheid van zowel stokers als niet-stokers in hun directe woonomgeving en hun privédomein. Inzet van het Luchtfonds is: “Iedereen heeft het recht om schone lucht te ademen. De vrijheid van de één (de stoker) houdt op waar hij de vrijheid van een ander (de buren) aantast.” Nota bene: het zij nog maar even gezegd, schoon stoken bestaat niet. Het ene apparaat is minder smerig dan het andere apparaat. De open haarden zijn voor stokers zelf het gevaarlijkst.

2. Huis vol houtrook

Het komt volop voor. Mensen wiens woonkamer, slaapkamer of tuin regelmatig blauw staat door stokende buren. Ook kampen steeds meer mensen met overlast veroorzaakt door buren die 24 uur per dag stoken. Voor iedereen is dit schadelijk voor de gezondheid. Voor sommige groepen, zoals mensen met gevoelige luchtwegen en longpatiënten (dat zijn er ongeveer een miljoen in ons land) kan dit direct ingrijpende gevolgen hebben, zoals extra medicijnen en zelfs ziekenhuisopnames. Veel gedupeerden moeten hun ramen en deuren sluiten en zelfs kieren en luchtroosters afplakken om de overlast zoveel mogelijk te voorkomen. Zij kunnen dus hun huis niet of slechts beperkt ventileren met ook weer gezondheidsgevolgen.

3. Kankerverwekkende stoffen

Wat we inademen is één ding. Daarnaast zijn er steeds meer aanwijzingen dat de opname van stookresiduen via de huid mogelijk minstens zo schadelijk is. De huid is per slot van rekening het grootste orgaan van de mens. Houtrook bevat minstens 14 kankerverwekkende stoffen en zeker 100 chemische stoffen. De hele fijne deeltjes kunnen diep tot in de hersenen doordringen. Bij eenzelfde intensiteit is houtrook 12 keer schadelijker dan tabaksrook. Houtrook kan direct leiden tot stress, hartkloppingen, maagzuur, branderige ogen en benauwdheid. De uitstoot van fijnstof varieert van minimaal 50 microgram per kubieke meter houtrook (goede stoker) tot liefst 15.000 microgram per kubieke meter (belabberde stoker).

4. Dagelijks zeven doden

In Europa vallen jaarlijks meer dan 60 duizend doden door houtrook en soortgelijke stookvormen. Aldus Europees onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Hoewel exacte cijfers ontbreken, kan dit betekenen dat er in ons land dagelijks (ja, elke dag!) liefst 7 mensen overlijden aan de gevolgen van houtstook (in het verkeer zijn dat er nog geen 2 per dag). Hierbij gaat het om zowel stokers als niet-stokers. Aangezien onderzoeken naar de directe stookeffecten in buurten, straten en woonblokken beperkt voorhanden zijn, moeten de precieze gezondheidseffecten nog nader worden onderzocht.

5. Rookvrije generatie?

De campagne Rookvrije Generatie streeft ernaar kinderen en jeugd te laten opgroeien in een omgeving die vrij is van tabaksrook. Bij deze campagne komen andere vormen van schadelijke rook niet aan bod. Dat is vreemd, want houtrook is extra schadelijk voor kinderen en zeker voor zuigelingen. Deskundigen voeren rookoverlast aan als een belangrijke oorzaak van bijvoorbeeld wiegendood. Daarnaast toont onderzoek aan dat de ontwikkeling van de hersenen, en dus de intelligentie, kan achterblijven door fijnstof in houtrook. Er zijn bovendien aanwijzingen dat fijnstof van houtstook de ziekte Alzheimer bevordert.

6. Duurzaam, echt niet!

Er bestaat een groot misverstand dat houtstook duurzaam is omdat het zou gaan om herwinbare energie (bomen). Onzin. Onterechte overheidssubsidies voor de aanschaf van HR-kachels en pelletkachels moeten daarom zo snel mogelijk worden afgeschaft. Houtrook is juist een heel zwaar broeikasgas. Door een hoog gehalte methaan in de rook is het effect op de opwarming van de aarde 25 maal sterker dan bij gewone CO2-uitstoot. Houtpellets en biogas veroorzaken 15% meer uitstoot dan steenkool en 2x meer CO2 dan bij aardgas. Houtpellets zijn daarnaast niet duurzaam omdat zij moeten worden geproduceerd en omdat ze grotendeels worden aangevoerd uit verre buitenlanden met vieze schepen. Bovendien is er nauwelijks controle op de samenstelling van de houtpellets. Daarnaast is de bomenvoorraad niet oneindig; er wordt steeds meer gekapt om voldoende aanvoer van brandhout te garanderen. De bomen moeten juist blijven staan zodat zij hun opname van CO2 kunnen voortzetten. Hergroei kost gemiddeld meer dan 50 jaar, terwijl wij al verlaagde CO2 doelen hebben in 2025. Hout en houtpellets/biomassa verbranden zorgt altijd voor meer CO2, terwijl wij juist de CO2 hoeveelheid willen halveren.

Lees hier wat de GGD er over schrijft.

Foto: Shutterstock / Mirage Photography