AD: “Dodelijk fijnstofdeeltje rukt op”

Even schrok ik toen ik vandaag het Algemeen Dagblad opensloeg. Ik dacht dat er weer iets nieuws was ontdekt. Want er is immers genoeg aan de hand met onze luchtvervuiling. Maar nee, het is een ‘bekende’ van ons; de minuscule polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) met zware metalen op hun oppervlak. Deze dringen gemakkelijk de bloedbaan binnen en doen daar hun vernietigende werk.

Tekst: Jos Merks, Luchtfonds

Ja, die kennen wij al enkele jaren als één van de gevaarlijke stoffen die vrijkomen bij het verbranden van hout en houtpellets in houtkachels, pelletkachels, vuurkorven enzovoorts. Autogids.be is er nu achter gekomen, dat deze deeltjes ook vrijkomen in het autoverkeer, met dank aan Thomas Bourdrel, cardioloog in Straatsburg. Hij waarschuwt voor een gestegen risico op hartkwalen als gevolg van de luchtvervuiling. De oorzaak zit ‘m vooral in fijne roetdeeltjes.

Deeltjes 0,1 micrometer

Deeltjes worden geklasseerd volgens hun afmetingen. ‘Grove’ deeltjes noemen we PM10, kleinere deeltjes PM2,5. Dan zijn er nog de ultrafijne deeltjes, die ook wel nano-partikels worden genoemd. PM0.1. Dat is een deeltje van een diameter kleiner dan 0,1 micrometer. Deze deeltjes worden steeds zorgwekkender, omdat ze nauwelijks worden tegengehouden door hedendaagse zuiveringssystemen.

En… hoe heter de verbranding, hoe kleiner de deeltjes. Vandaar dat deze deeltjes veelvuldig worden uitgestoten door de zogenaamde pelletkachels, waarin kleine houtbrokjes worden verbrand op een hogere temperatuur. Er komt per uur minder fijnstof uit, doch deze kachels worden intensiever gebruikt, waardoor er weer meer fijnstof uitkomt in nóg kleiner formaat. En juist deze kleine deeltjes zijn extra gevaarlijk. Omdat deze rechtstreeks in de bloedbaan worden opgenomen via onze longen, op weg naar al onze organen.

Onzichtbare deeltjes

De Europese Unie is zich inmiddels bewust van dit gevaar voor de volksgezondheid: dit soort PAK’s is opgenomen in een lijst met vervuilende stoffen die in de gaten moeten worden gehouden. Maar het probleem is dat ze door hun microscopische formaat heel moeilijk te meten zijn. Bij fijnstofmetingen worden deze ultrakleinste deeltjes eigenlijk helemaal niet zichtbaar. Maar zij zijn er wel. “Deze ultrafijne deeltjes hebben een verwaarloosbare massa en dus zijn metingen uitgedrukt in gewicht niet representatief,” zo vertelt cardioloog Bourdrel. “We zouden ze eigenlijk moeten tellen om exact hun vervuilingsgraad te kunnen becijferen”.