Biomassa duurzaam? Waar is de P van People?

De Volkskrant publiceerde de vorige maand een artikel over de vermeende duurzaamheid van biomassa. Omdat de mens en zijn gezondheid compleet ontbraken in het verhaal, zond Stichting Luchtfonds een ingezonden brief naar de redactie. Vergeefs. Daarom alsnog bij deze.

In uw uitgebreide artikel in de krant van afgelopen zaterdag 11 februari, over de vermeende duurzaamheid van energie uit houterige biomassa, gaat u (andermaal) voorbij aan een belangrijk aspect. Bij duurzaamheid draait het om de P’s van Profit, Planet en People. Vooral de P van People wordt sterk onderbelicht.

Weliswaar roert u aan dat biomassastook bijdraagt aan een verslechtering van de luchtkwaliteit, maar de aantasting van de gezondheid van omwonenden door megahoutkachels en particuliere houtkachels (óók biomassa, die overigens officieel wordt geregistreerd als “energiebesparing”) laat u achterwege. Sterker: ‘gezondheid’ komt in uw artikel niet voor. Elke dag melden ‘people’ bij onze organisatie ernstige vormen van de aantasting van hun gezondheid en welbevinden door stook van houterige biomassa. De noodkreten zijn hartverscheurend: zoals “mijn leven is geruïneerd…” of “mondkapjes op in huis…” en “moeite met lopen door kortademigheid…”

Heel recente gegevens over aard en omvang van de gezondheidsaantasting ontbreken helaas. Maar uit een onderzoek van Milieu Centraal en Motivaction van vier jaar geleden kan worden geconcludeerd dat meer dan een miljoen Nederlanders over zichzelf zeggen: “Ik heb ernstige gezondheidsklachten als gevolg van houtstook in mijn omgeving.” De werkelijke omvang van aantasting van de gezondheid is ongetwijfeld veel groter.

Het is ook niet voor niets dat twee jaar geleden 53 procent van de Nederlanders vóór een algeheel stookverbod was (2015: nog slechts 8 procent). Dit percentage is nu door de hoge energieprijs weer gedaald onder de 50 procent. Menig wetenschapper sprak bovendien reeds uit: “Gaat het om de gezondheid, dan bestaat er voor de effecten van houtstook géén veilige ondergrens.”

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelt zich sinds 2015 op dit standpunt: “Stookverboden zijn nodig. Het is belangrijk om dichtbevolkte stedelijke gebieden aan te wijzen als gebieden waar huishoudelijke verwarming of koken met kleine apparaten voor het verbranden van vaste brandstoffen (hout en kolen) helemaal niet is toegestaan of in ieder geval beperkt blijft tot geregistreerde modellen voor emissiearme houtverbranding. Huishoudelijke verwarming met kolen moet permanent worden verboden, tenminste in ontwikkelde landen, net als het gebruik van houtkachels met onvolledige verbranding en zeer grote uitstoot.” Het mag vanzelf spreken dat Nederland als geheel valt onder de omschrijving ‘dichtbevolkte stedelijke gebieden’.

Helaas sneuvelde eind januari 2023 in de Tweede Kamer een motie om de WHO-richtlijnen op te nemen in Nederlandse wetgeving. De dagelijkse directe aantasting van gezondheid vanwege officieel ‘duurzame energieopwekking’ kan bij de P van People dus vooralsnog gewoon doorgang blijven vinden.

Tekst: Stichting Luchtfonds, Ubel Zuiderveld, foto: Shutterstock / Hadrian