Evacués, de luchtvluchteling voorbij

Onlangs waren ze in het nieuws. Het Longfonds sloeg alarm. De organisatie introduceerde een nieuw woord. Luchtvluchtelingen. Inmiddels zijn we de luchtvluchteling voorbij.
…
Een luchtvluchteling is geen vluchteling uit een ver land, geen vluchteling die veiligheid en toekomst zoekt in een betere wereld. Nee, de luchtvluchteling is een vluchteling in ons eigen land. Duizenden, tienduizenden of wellicht nog veel meer Nederlanders overwegen te verhuizen. Naar een schonere regio. Omdat de lucht rond hun huidige huis zo smerig is dat het voor hen onleefbaar wordt.
…
Pijp onder babykamer | Aantasting van ademvrijheid door houtrook in en om het eigen huis is, naast andere vormen van verontreiniging, de meest genoemde motivatie om te willen verhuizen. Omdat houtrook en het gebruik van stookhout als hoofdverwarming zienderogen toeneemt, is de kans klein dat de luchtvluchteling in ons land een schonere woonomgeving vindt. Ik moet denken aan een jonge moeder die het Luchtfonds kortgeleden belde. Ze was de grote stad, Amsterdam, ontvlucht vanwege de vieze lucht.
…
Ze gunt haar pasgeboren zoontje dat hij opgroeit in frisse lucht. Dus koos ze voor een dorp buiten Amsterdam. Daar trof ze een buurman met een buitenkachel. Zijn pijp mondde uit twee meter onder het raam van de babykamer. Het jonge kind hoestte als een gek. Nee, de buurman was niet van plan het stoken te staken, zei hij desgevraagd tegen de jonge moeder. Hij had nooit eerder klachten gehad. Dus moest ze niet zeuren; hij stookte monter door.
…
Maar in Nederland? | Het lijkt de laatste weken of ook de laatste houtrookgedupeerde zijn/haar schroom afwerpt. Waar veel Nederlanders tot nu toe zwegen over de overlast, uit angst voor conflicten met de buren, komt er steeds meer los. Het aantal meldingen bij onze organisatie, maar ook bij de collega’s van Stichting Houtrookvrij neemt onrustbarende proporties aan.
…
Opvallend is dat de ernst van de meldingen heftiger wordt. Meer en meer Nederlanders melden onverbloemd welke klachten ze hebben; ingrijpende effecten op lijf, leden, geest en welbevinden. Velen schrijven ons dat ze ’s avonds nauwelijks meer naar buiten kunnen voor een wandeling met de hond. Zo dicht is de houtrook soms, dat sprake is van smog in de buurt. Als het allemaal zou gebeuren in een ver land, kijk je niet raar op. Maar in Nederland?
…
De luchtvluchteling voorbij | Ik moet denken aan het Britse meisje Ella. Eind vorig jaar was ze in het nieuws. 9 jaar is ze geworden. Ze is officieel erkend als Engelands eerste dode door vervuilde lucht. Curieus natuurlijk; jaarlijks overlijden volgens wetenschappers in Nederland vele duizenden mensen aan vervuilde lucht. Alleen al aan houtrook naar schatting 900 tot 2700.
…
Zelf denk ik dat deze laatste taxatie veel te laag is, zeker gezien de ongebreidelde toename van houtstook de laatste jaren, niet alleen binnen, maar ook buiten in vuurkorven, buitenkachels en buitenkeukens. Echter; gedegen onafhankelijk onderzoek in Nederlandse wijken en buurten is nooit uitgevoerd. Nimmer is een serieuze poging ondernomen om sterfte door houtrook écht bewijsbaar te maken. Hoe het zij; met Ella zijn we in Europa de luchtvluchteling al lang voorbij.
…
Vergiftigd door buurkachel | In ons land komt na alle duizenden officieuze houtstookdoden de eerste officiële houtstookdode snel dichterbij. Ons bereiken signalen die we niet eerder hoorden. Zoals: een gemeentelijk milieu-inspecteur, die bij het aanhoren van een houtstookklacht onverbloemd taxeert: “Ik denk dat u een koolmonoxide-vergiftiging heeft gehad.” Vergiftigd door koolmonoxide. Niet door je eigen kachel, maar door houtstook van buren. Het klinkt als iets uit vroeger jaren, maar het is Nederland in 2021.
…
Evacuatie door houtstook | Vandaag kwam mij nog een ander verhaal ter ore. Misschien gebeurt het vaker, maar ik hoorde het in elk geval niet eerder. Plaats van handeling is een gemeente in Midden-Nederland. Daar is onlangs een bewoner van een nieuwbouwwijk met spoed geëvacueerd. Omdat de gezondheid zodanig en direct door houtrook werd aangetast, dat de bewoner acuut gevaar liep.
…
Verbod op houtstook | “Stedelijke gebieden die dicht zijn bevolkt moeten worden aangewezen als gebieden waar particuliere verwarming of koken door middel van massieve brandstoffen (kolen en hout) helemaal niet is toegestaan of op z’n minst sterk is gereguleerd.” Dit schreef de Europese tak van Wereldgezondheidsorganisatie in 2015 in een rapport. Aangezien Nederland in de Europese context als geheel een dichtbevolkt stedelijk gebied is, moge de conclusie die de Stichting Luchtfonds voor ons land trekt duidelijk zijn.
…
Je kunt op je Nederlandse klompen en met je nuchtere boerenverstand aanvoelen dat er grotere ongelukken door houtstook op komst zijn in ons land. Wachten we die lijdzaam af? Of acht de overheid de situatie alarmerend genoeg en komt die, om maar iets te noemen, met een spoedwet die houtstook in de woonomgeving direct aan banden legt?
…
Hoe het ook zij: met de eerste officiële houtrookevacué zijn we de luchtvluchteling voorbij.
…
Tekst: Ubel Zuiderveld | Foto: Shutterstock