“Actie tegen sluipmoordenaar houtrook”

Zo lang het parlement zich niet uitspreekt en nalaat om met een verbod te komen voor houtrook in de woonomgeving, zo lang blijft houtrook in ons milieu voor grote gezondheidsrisico’s zorgen, zegt Jos Merks van het Luchtfonds.

Lekker goedkoop en makkelijk te verkrijgen. Ooit in de voorhistorie was het de enige brandstof om je te verwarmen. Maar die droom hebben de meesten van ons al lang achter ons gelaten. Ook van kolen voor verwarming hebben wij al meer dan 50 jaar geleden afscheid genomen. De laatste mijn in Limburg sloot in 1974 en Nederland ging over op het schone aardgas. Evenals asbest werden kolen vaak als sluipmoordenaar gezien. Met name koolmonoxide en luchtwegproblemen waren de boosdoeners. We waren maar wat blij dat wij hiervan werden verlost. Hout verbranden is nu echter het nieuwe asbest geworden, een sluipmoordenaar.

Hout stoken was in vroegere jaren alleen iets voor een kampvuur bij de padvinders of in een romantische vakantie. Met de opkomst van de woonbladen en de televisie werd het stoken van hout steeds populairder en werd de open haard neergezet als “gezellig” en roept het kennelijk een sfeer op zoals bij het kampvuur in de romantische jaren.

Gezondheidsrisico’s

Wat wij ons niet realiseerden is dat bij het stoken van hout verschillende voor de gezondheid gevaarlijke stoffen vrijkomen, zowel binnenshuis bij de stoker, als buitenshuis bij de buren naar binnen. Zo werden de buren geen meerokers, maar ongewenst “meestokers”, zij deelden niet in de gezelligheid maar kregen wel de volle laag van de viezigheid uit de schoorstenen met als gevolg overlast door stank en het risico op kanker, hart- en vaatziekten, luchtweginfecties en longziekten zoals astma en COPD. Pure luchtverontreiniging waaraan per maand circa 1000 mensen vroegtijdig overlijden. Houtrook neemt een aanzienlijk deel van deze luchtvervuiling voor zijn rekening. En toch worden hout of houtpellets volop in steeds meer kachels en steeds intensiever gebruikt om huizen te verwarmen.

Lees ook: Gezondheidsraad 2018 – Gezondheidswinst door schonere lucht.

Dat hout, houtpellets en biomassa verstoken slecht is voor de gezondheid is inmiddels alom bekend. Alle GGD’s maken daar melding van en ook organisaties als RIVM en TNO/ECN publiceerden hierover regelmatig. En toch blijven maatregelen noch altijd uit, blijven de houtkachels aan en gaan de buren ten onder aan de houtrook die als een sluipmoordenaar hun huizen ongewenst binnenkomt.

Meer dan een miljoen

Verspreid over Nederland worden meer dan een miljoen van die smerige kachels gebruikt, waarvan de meeste middenin de woonomgeving. Daar komen nog eens 300.000 vuurkorven en tuinhaarden en dergelijke bij. Het merendeel is oud en zorgt voor bovengemiddelde vervuiling. Wij willen af van deze sluipmoordenaars, maar de overheid is naïef en laks. Peilingen van verschillende media laten zien dat meer dan de helft van de deelnemers graag van deze open haarden en houtkachels verlost wil worden.

Alhoewel het een landelijk probleem is, werd het in de vorige regeerperiode door een naïeve staatsecretaris Sharon Dijksma gedegradeerd tot een lokaal probleem, zonder de gemeenten van goede regelgeving te voorzien. Gemeenten komen, weliswaar schoorvoetend, steeds meer in actie. Helaas weten zij er in zijn algemeenheid geen raad mee.

De meeste gemeenten denken met voorlichting hoe men beter kan stoken het doel te bereiken. Niets is minder waar. Door een dergelijke voorlichting moedigt men slechts het stoken aan. Doe het maar zo, dan is het wel goed, terwijl in afwachting van een stookverbod een campagne voor een intensieve ontmoediging van het stoken van hout zou moeten plaats vinden met de nadruk op blootstelling aan voor de gezondheid gevaarlijke stoffen.

Slecht voor het klimaat

Stoppen met het verbranden van hout is dringend gewenst. Want met de nieuwe klimaatdoelstellingen, waarbij wij met zijn allen in de loop der jaren van het gas af moeten, loert het gevaar dat inwoners in plaats van een schone doch kostbare warmtepomp, overgaan tot de aanschaf van een houtgestookte ketel. Daarmee wordt het milieu nog verder vervuild en wordt onze gezondheid nog meer in gevaar gebracht.

Klimaatdoelstellingen worden tegelijkertijd de grond in geboord, want bij het stoken van hout komt twee keer meer CO2 vrij dan met aardgas. Dat wordt dus water naar de zee dragen. Duidelijkheid van onze overheid is noodzakelijk met goede regelgeving, die overlast en risico’s voor onze gezondheid uitsluit. Een duidelijkheid die er ook voor zorgt dat klimaatdoelstellingen niet door het stoken van hout en biomassa in gevaar worden gebracht.

Foto: Shutterstock / Digital Storm