Stemmen tegen houtstook?

Op 17 maart 2021 zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Stichting Luchtfonds geeft geen stemadvies. Wel hebben wij passages uit de verkiezingsprogramma’s op een rij gezet, standpunten die een relatie hebben of kunnen hebben met houtstook.

We checkten de verkiezingsprogramma’s op steekwoorden als “lucht”, “stook”, “hout” en “energie”. De vermelde fragmenten zijn rechtstreeks overgenomen via knippen en plakken uit de (concept)programma’s van politieke partijen die nu vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer.

 

PvdD: “Houtstook uitfaseren”
Partij voor de Dieren is al enkele jaren fel gekant tegen houtstook. Het is in dit opzicht de meest uitgesproken partij. De PvdD pleit voor het uitfaseren van houtstook. Dit betekent in principe dat het stoken van hout op termijn in ons land verboden moet worden. Veel nadruk legt de partij op schone lucht en duurzame energie.

Houtstook op termijn taboe | “Bij het stoken van hout komen verschillende schadelijke, vaak kankerverwekkende, stoffen vrij die slecht zijn voor het milieu, de volksgezondheid en het klimaat. De hoge uitstoot van fijnstof kan ernstige gezondheidsklachten bij kinderen, ouderen en longpatiënten veroorzaken. Er komt daarom een uitfasering van houtstook. Bij ongunstige weersomstandigheden, bijvoorbeeld als het mistig of windstil is, wordt houtstook niet toegestaan.”

Gezonde lucht | “Wij willen dat mensen weer buiten kunnen sporten zonder zich zorgen te maken om ongezonde lucht, of die nu afkomstig is van auto’s, houtstook of veehouderij.”

Bomen geen brandstof | “Bomen zijn geen brandstof. Het stoken van hout en resthout als biomassa voor energieproductie is niet duurzaam en veroorzaakt ongezonde lucht. Er komt een verbod op biomassa voor de opwekking van energie en warmte.”

Biomassa niet duurzaam | “Biomassa van hout is geen duurzame energiebron. Ook het zogenaamde ‘resthout’ vervult een cruciale functie in ecosystemen en is geen brandhout. Er komt een verbod op verbranden van biomassa voor de opwekking van warmte en elektriciteit.”

 

CDA: “Schone energie en leefomgeving”
In het CDA-programma worden weinig woorden besteed aan de verbetering van de luchtkwaliteit in ons land. Gaat het om energie, dan bepleit de partij de bouw van twee kerncentrales.

Groene leefomgeving | “Wij maken serieus werk van de vergroening en verduurzaming van ons land. Met een groene en schone leefomgeving, investeringen in schone energie en vermindering van uitstoot dragen we bij aan de doelen van Parijs.”

Duurzame schone energie | “We investeren in duurzaamheid en schone energie. Wij kiezen voor een versnelde overgang naar een betaalbare, duurzame energiemix. Windenergie op zee blijft een belangrijke bron. We blijven investeren in zonne-energie, duurzame biomassa en energiebesparing. Voor de periode na 2030 is kernenergie een serieuze optie. Samen met de energiesector ontwikkelen we daarom nieuwe plannen voor tenminste twee extra kerncentrales. Ook ontkomen we niet aan de opslag van CO2 onder de Noordzee.”

 

SP: “Kappen met houtkap”
De SP is klip en klaar over houtkap en biomassa. Gezien de schadelijkheid voor de luchtkwaliteit, moet hieraan volgens de partij subiet een einde worden gemaakt. Verder is het aantal passages over energie en luchtkwaliteit beperkt. De SP is niet expliciet over houtstook. Kamerlid Cem Laçin sprak namens de SP in het verleden over het “op langere termijn uitfaseren van houtstook” in ons land. In het programma staat dit niet als zodanig vermeld.

Stoppen met houtkap en biomassa | “We stoppen direct met houtkap voor biomassa. Op grote schaal toepassen van deze wijze van verwarmen zorgt voor meer klimaatschade dan kolen en gas en is schadelijk voor de luchtkwaliteit. Deze energie mag het predicaat ‘duurzaam’ niet meer voeren. We leggen ook geen woonwijken meer aan met deze schadelijke biomassacentrales, de subsidies voor deze centrales zetten we in voor écht duurzame en schone energie.”

Schone energie | “Duurzame energie mag geen luxeproduct worden, maar moet voor ieder huishouden betaalbaar zijn. De energie is een echte basisvoorziening, het maken van schone en betaalbare energie hoort dan ook zoveel mogelijk in publieke handen te komen.”

 

VVD: “Alleen resthout voor biomassa”
De VVD noemt nergens expliciet een verbod op of een aanpak van particuliere houtstook. Wel pleit de partij voor stopzetting van subsidiëring van biomassa. Verbranding van resthout vindt de partij geen probleem. Verder zet de VVD zijn kaarten op kernenergie als duurzame bron.

Stop biomassa-subsidie | ”Stopzetten van nieuwe subsidies voor het verbranden van biomassa uit hout voor elektriciteitsopwekking. Voor lopende subsidies geldt als voorwaarde dat resthout wordt gebruikt en dat er geen oerbossen worden gekapt om biomassa te produceren. De normen voor de uitstoot van fijnstof door kleine biomassacentrales worden aangescherpt.”

Nieuw bos | “Aanplanten van nieuwe hectares bos binnen natuurnetwerken om meer CO2 uit de lucht op te nemen.”

Europa en CO2 | “Verder op elkaar afstemmen van het Europese klimaat- en energiebeleid. Wanneer in Europees verband een hogere doelstelling voor CO2-reductie in 2030 wordt afgesproken, kan de nationale doelstelling worden verhoogd, waarbij een gelijk speelveld voor bedrijven voorop staat.”

 

Christenunie: “Gezondheidswinst door schone lucht”
De Christenunie vermeldt in zijn programma veel over schone lucht en schone energie, maar wordt nergens concreet als het gaat om de toenemende houtrookvervuiling in woonwijken. Net als bij de meeste andere partijen: kennelijk heeft de partij weinig oor voor de miljoenen Nederlanders die hiervan regelmatig of dagelijks de gevolgen ondervinden.

Opmerkelijk is wel dat in het verkiezingsprogramma het volgende citaat is opgenomen van IJmert Muilwijk van Groenpand: “Het lijkt wel of we als mensheid zijn blijven steken in de primitieve fase van jagers en verzamelaars. We halen dingen uit de natuur, steken die in de fik, zodat we in warme huizen kunnen wonen. We noemen ons modern, maar over een paar eeuwen gaan er mensen terugkijken op die rare mensen, die al wisten dat het anders moest, maar dat blijkbaar niet konden doen.”

Sport en beweging | “In coronatijd waarderen we het nog meer om buiten te kunnen zijn, te bewegen en te genieten van de natuur en de frisse lucht. De coronacrisis heeft de onderlinge afhankelijkheden eens te meer duidelijk gemaakt. Het wegvallen van de consumptie, hoe pijnlijk ook voor de directbetrokkenen, had meteen een positief effect op luchtkwaliteit en vervuiling wereldwijd.”

Schone lucht | “Aan het in 2020 gesloten Schone Lucht Akkoord doen tien provincies en circa vijftig gemeenten mee. Het overgrote deel van de gemeenten ontbreekt echter nog. Het Rijk zet zich extra in om ervoor te zorgen dat veel meer gemeenten en de resterende provincies het Schone Lucht Akkoord mee-ondertekenen, zodat de ambitie van 50% gezondheidswinst ruimschoots wordt gehaald.”

Biomassa verbieden | “Het direct verbranden van biomassa, anders dan reststromen, is geen hoogwaardig gebruik van biomassa en wordt daarom niet meer gestimuleerd en op den duur verboden.”

 

PvdA: “Gezonde Lucht, ontbossing stoppen”
De PvdA noemt particuliere houtstook niet expliciet in het verkiezingsprogramma. Wel pleit de partij voor meer ruimte voor gemeenten om de lokale luchtkwaliteit te verbeteren én meer meetpunten voor het RIVM.

Gezonde lucht | “Wij willen schone en gezonde lucht. De coronacrisis laat zien dat wanneer de economie en het verkeer stilstaan, de lucht letterlijk schoner wordt. In een natuur met meer biodiversiteit en herstelde ecosystemen beschermen we ons beter tegen de gevolgen van klimaatverandering. Dat vraagt om grootschalige investeringen in een groene en schone leefomgeving en duurzame mobiliteit.”

Tegen ontbossing | ”Er komt een solide Europese bossenwet die bedrijven verplicht om ontbossing, aantasting van natuurlijke ecosystemen en mensenrechtenschendingen in de handelsketen te stoppen.”

Meetpunten in gemeenten | “Gemeenten krijgen de ruimte om de luchtkwaliteit te verbeteren. Het RIVM krijgt voldoende meetpunten en goede meetmethoden om gezonde luchtkwaliteit te borgen.”

 

Groenlinks: “WHO is leidend, tegen biomassa”
GL-voorman Jesse Klaver gaf mondeling al eens te kennen houtkachels te beschouwen als een Middeleeuwse stookmethode die geen pas geeft in onze tijd. Groen Links spreekt zich in het programma niet expliciet uit tegen particuliere houtstook. Wel is de passage over de wereldgezondheidsorganisatie WHO pikant. De WHO spreekt zich namelijk uit tégen particuliere hout- en kolenstook in dichtbevolkte gebieden als Nederland.

Zorgen voor schone lucht | “Om te zorgen voor schone lucht, rust en groen voor iedereen. Meer dan ooit is er aandacht voor schone lucht, groen in de omgeving, goed openbaar vervoer en ruimte op straat voor voetgangers en fietsers Schone lucht is van levensbelang.”

WHO-normen leidend | “De normen voor luchtkwaliteit van de Wereldgezondheidsorganisatie worden leidend. De uitstoot van vervuilende stoffen voor door de industrie, het verkeer en de landbouw moeten fors naar beneden. Daarnaast zorgen we voor meer groen in onze woonomgeving. Bij nieuwe woningbouw komen normen voor de aanleg van groen, bijvoorbeeld in de vorm van een park, voedselbos, volkstuinen en moestuinen.”

Tegen biomassa | “GroenLinks is tegenstander van het gebruik van biomassa voor het opwekken van elektriciteit en warmte. We willen geen nieuwe biomassacentrales en geen bijstook van biomassa in kolencentrales. Bestaande biomassacentrales faseren we uit. We gebruiken biomassa als een waardevolle grondstof voor onder andere papier en plastic en voor toepassingen in de circulaire chemie en bouw. Een groene economie kan niet zonder schone energie. Helaas hebben we een enorme achterstand op andere landen.”

 

PVV: “Luchtkwaliteit enorm verbeterd”
De Partij voor de Vrijheid (PVV) ziet de luchtkwaliteit in Nederland niet of nauwelijks als een probleem. Wel is de PVV kritisch over biomassa. Over particuliere houtstook wordt in het partijprogramma niet geschreven.

Schoon land | “Nederland is een schoon land. Een land met een prachtige natuur, een schone lucht en een goed milieu. Een land om trots op te zijn. Ons Nederlandse landschap is uniek en wereldberoemd. Een landschap om zuinig op te zijn en onze bescherming verdient tegen het vernietigende klimaatbeleid zoals windturbines en zonneparken.”

Milieugekte regeert | ”De PVV gaat het anders en vooral beter doen: belemmerende regelgeving rond stikstof en PFAS gaat direct van tafel, net als doorgeslagen regeltjes over geluid, lucht, milieu, verduurzaming en klimaat. De milieugekte heeft de afgelopen jaren ons land overgenomen. We worden geregeerd door linkse activisten. En dat terwijl de luchtkwaliteit in Nederland sinds 1980 enorm is verbeterd.”

Biomassa vervuilt | “Bomen worden verbrand in vervuilende biomassacentrales. Weilanden worden opgeofferd voor zonneparken. Ons prachtige landschap wordt kapotgemaakt onder het mom van een niet-bestaande ‘klimaatcrisis’. Ook dat moet stoppen.”

Rillen in de kou | “Terwijl huishoudens in Duitsland geld toekrijgen als ze een gasaansluiting nemen, wordt gas in Nederland steeds duurder gemaakt. Nu al leven honderdduizenden huishoudens in energiearmoede: zij kunnen de energierekening nauwelijks tot niet meer betalen en zitten vaak letterlijk op de bank te rillen van de kou.”

 

50PLUS: “Vergroening van wijken”
Hoewel longklachten en aandoeningen aan de luchtwegen vaker optreden bij ouderen, komt in het verkiezingsprogramma van de 50Plus Partij de luchtkwaliteit niet of nauwelijks aan bod. Ook de aandacht voor schone energie is beperkt.

Groene wijken | “Wijken moeten vergroenen door extra bomen en beplanting die vogels en vlinders aantrekken.”

Koolstof reduceren | “De CO2 -uitstoot moet worden teruggedrongen en er moet ingezet worden op andere milieu- en duurzaamheidsmaatregelen om de leefbaarheid voor volgende generaties te garanderen.”

 

D66: “Schone energie thuis opwekken”
Gaat het om een schonere lucht, dan legt D66 de nadruk op minder uitstoot van verkeer. D66 is er voorstander van dat huishoudens thuis zoveel mogelijk energie opwekken. De partij geeft hierbij nergens expliciet aan dat houtstook niet tot deze vorm van huishoudelijke energie zou moeten behoren, maar legt wel de nadruk op schóne energie.

Bossen zijn onmisbaar | “Bossen zijn onmisbaar voor de aarde. Bomen en bossen filteren de lucht, houden de omgeving koel en de bodem gezond. Bovendien wonen er tal van dieren en planten in bossen en is hout een belangrijke grondstof voor de economie. D66 vindt bosbehoud zeer belangrijk, wereldwijd maar ook in Nederland. In Nederland moet er bos bijkomen. Dit draagt ook bij aan het tegengaan van klimaatverandering.”

Alleen duurzaam hout | “90 procent van het hout dat we in Nederland gebruiken, komt uit het buitenland. Daarom is het belangrijk dat bedrijven duurzaam hout importeren. D66 pleit daarom voor een Europees importverbod op niet aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout.”

Beperkte mate biomassa | “We stoppen zo snel mogelijk met de subsidie voor nieuwe centrales die houtige biomassa verbranden voor warmte. We kunnen biomassa beter benutten als grondstof. Zolang we nog niet genoeg zonne- en windenergie opwekken, benutten we aardgas als transitiebrandstof (met opslag en het liefst ook hergebruik van CO2) en in beperkte mate biomassa.”

Vervuiling halveren | “Net als met het Schone Lucht Akkoord wil D66 de gezondheidsschade en vervuiling halveren per 2030.”

 

SGP: “Houtrook gericht inperken”
De houtkachel komt letterlijk genomen nauwelijks in verkiezingsprogramma’s voor. Afgezien van de Partij voor de Dieren, vormt de Staatkundig Gerefomeerde Partij (SGP) een uitzondering. De SGP erkent dat houtrook voor gezondheidsproblemen zorgt en bepleit dat de uitstoot gericht beperkt wordt.

Gezondheidsproblemen door rook | “Houtkachels zorgen voor sfeer en verwarming. De rook kan in de bebouwde kom echter ook voor overlast en gezondheidsproblemen zorgen. Er moet beleid komen om de overlast door houtrook gericht in te perken, bijvoorbeeld door verplichte roetfilters of emissie-eisen voor bestaande houtkachels.”

Geen grootschalige kap voor houtstook | “De SGP wil meer inzet op (innovatieve) energiebronnen met een voorspelbare productie. Dat geldt uitdrukkelijk niet voor het voor natuur en milieu schadelijke, grootschalige verstoken van gekapt hout voor energieproductie.”

Biomassa uit reststromen | “De SGP is tegen grootschalige houtkap en bijbehorende import voor energiecentrales, ook niet onder druk van nationale duurzaamheidsambities. Voor zover biomassa nodig is voor energieproductie, dan moet ingezet worden op biomassa uit reststromen en op raffinage van biomassa, waarbij hoogwaardige toepassingen voorrang hebben op laagwaardige.”

 

DENK: “Kolencentrales sluiten”
DENK schrijft in zijn verkiezingsprogramma weinig over de luchtkwaliteit in Nederland. Gaat het om een schoner Nederland, dan wil DENK klimaatontkenner noch klimaatdrammer zijn, aldus de partij.

CO2-uitstoot | “Tien grote bedrijven zorgen ongeveer voor de helft van de CO2-uitstoot. Samen stoten zij drie keer zoveel uit als alle huishoudens. De burger moet worden ontzien, want die betaalt al teveel.”

Gas tijdens de overgang | “De vervuilende kolencentrales zo snel mogelijk sluiten. Als overgangsenergiebron gas inzetten, omdat dit veel schoner is dan kolencentrales.”