Stookverbod breidt zich uit als olievlek

In steeds meer steden en regio’s wordt serieuze zaak gemaakt met het verbieden of aan banden leggen van houtstook. Zo stuurt de Engelse milieuminister aan op een verbod en legde het stadsbestuur van de Poolse stad Krakau hout en kolen aan banden. In ons land, dat altijd schone wijken had dankzij aardgas, bevordert de overheid houtstook ondertussen indirect nog steeds.

In Krakau is in het najaar van 2019 een verbod ingesteld op het verbranden van hout en kolen voor een groot deel van de particulieren. Het verbod is van toepassing op kachels, ovens, open haarden en grote grills. Kleine barbecues blijven toegestaan in het seizoen. Het verbod had al eerder van kracht moeten zijn, maar werd opgehouden door gerechtelijke procedures.

Smogstad | Krakau behoort al lang tot de sterkst vervuilde steden van Europa; het gaat regelmatig gebukt onder een deken van dikke smog. Volgens een onderzoek staat de vervuiling voor inwoners gelijk aan het roken van 3000 sigaretten per jaar. Zelfs voor kinderen betekent dit dat ze om omgerekend vijf tot zes pakjes sigaretten per week roken. Eén bekende grap is in Krakau dan ook: “Doe je even de ramen open? Dan krijgen de mensen buiten ook nog wat frisse lucht.”

Ierland en Engeland | In Engeland maakt de milieuminister zich hard voor een stookverbod. Hij herhaalt met regelmaat dat “houtkachels en open haarden de meest schadelijke verontreiniging vormen die mensen in dit land treft”. Een stookverbod wordt vooral gevreesd door eigenaars van grote landhuizen, waarvan vaak alle kamers houtgestookt worden. In Ierland, van oudsher een kolen- en houtstookland, geldt sinds 2014 een verbod voor open haarden in nieuwbouwwoningen. Dit verbod is ingegeven door het lage rendement (20 procent) van haarden, wat resulteert in sterke luchtvervuiling.

Kopenhagen | Naar voorbeeld van België, stelde het stadsbestuur van de Deense hoofdstad Kopenhagen een verbod in op nieuwe houtstookinstallaties. Van oude houtkachels wil de burgemeester van Kopenhagen afkomen door premies in het vooruitzicht te stellen. In 2014 werd berekend dat jaarlijks in Kopenhagen 77 sterfgevallen zijn toe te schrijven aan houtstook, aldus CPH Post Online. Kopenhagen kent een uitgebreid systeem van stadsverwarming, dat volgens de burgemeester een goed alternatief vormt voor houtkachels en haarden.

Chamonix | In het sterk vervuilde Franse skioord Chamonix en nabijgelegen plaatsen wordt per 2022 een stookverbod ingevoerd. De schilderachtige omgeving aan de voet van de Mont Blanc geldt als een van de zwaarst vervuilde gebieden van Frankrijk. Ook in sommige regio’s in Canada en de VS staat houtstook sterk ter discussie. Her en der klinkt de roep om verboden; in verschillende gemeenten is het gebruik van hout als brandstof reeds gebonden aan restricties, met name bij ongunstige weersomstandigheden.

Aan het gas | Enkele landen zien aardgas als het meest serieuze alternatief om particuliere hout- en kolenstook in te dammen. Duitsland wil het aardgasgebruik bevorderen, in Ierland en Slowakije stimuleert de overheid de overstap naar gas zelfs met subsidies.

Nederland | Ondertussen doet Nederland het omgekeerde: het dictaat luidt dat we van het gas af moeten. Begrijpelijk en logisch, vanuit Gronings perspectief. Maar voor het Groningse gas bestaan alternatieven, want er is meer gas op de wereld.

In ons land, één van dichtstbevolkte landen van de wereld, komen er, aangejaagd door het gasbeleid, dagelijks ondertussen naar verluidt (bron: gesprek met brancheorganisatie) 100 tot 200 stookinstallaties bij. Bovendien wordt er langer gestookt, omdat hout- en pelletkachels steeds vaker worden gebruikt als hoofdverwarming.

Smogwijken | De Nederlandse lucht (de zuidelijke helft) behoort al tot de smerigste van Europa. In veel van oudsher schone aardgaswijken in ons land, verslechtert de luchtkwaliteit door stook zienderogen. In Nederland bestaat al een onbekend aantal echte smogwijken, buurten die op sommige momenten al sterk doen denken aan Krakau in een mist van smog.

Foto: Krakau-smog, Shutterstock