Debat Tweede Kamer, maar geen houtstookverbod

door Jos Merks | De Tweede Kamer debatteerde over houtstook. Het is helaas (nog) niet gelukt om te komen tot een stookverbod op hout, hoewel meer dan de helft van de Nederlanders hinder ondervindt. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (foto) houdt zich vast aan cijfers die wij in ieder geval niet kunnen thuis brengen. Zij claimt dat 10 procent van de mensen een stookverbod zou willen. Wij hebben heel andere cijfers, afkomstig van peilingen die door verschillende media werden georganiseerd.

Als je die cijfers ziet dan is de 10 procent een absoluut ongeloofwaardig getal. Het werkelijke percentage ligt namelijk op ongeveer de hélft van onze inwoners. Dat komt niet van één peiling. Nee, verschillende peilingen wijzen allemaal ongeveer richting dit percentage. Het aantal mensen dat in enige mate overlast ondervindt varieert van circa 45 tot circa 56 procent in deze peilingen.

Aantallen kachels | Ook bij het aantal houtkachels in Nederland wordt met cijfers gegoogeld. Stientje van Veldhoven rekent met cijfers van de kachelbranche. Alsof dat een neutrale bron is. De kachelverkopers hebben er alle belang bij om de enorme gezondheidsproblemen die er zijn door houtrook te bagatelliseren. Zij vertellen met een stalen gezicht dat het aantal kachels met 30 procent is afgenomen de afgelopen tien jaar – in de hoop dat er dan geen maatregelen komen.  Probeer dat maar eens wijs te maken aan al die gedupeerden, mensen die de ene na de andere kachelpijp op de daken om hen heen zien verschijnen. Zelfs in wijken waar de woningen oorspronkelijk zonder schoorsteen werden opgeleverd en het geenszins de bedoeling was dat daar met hout gestookt zou gaan worden.

Eén op vijf | Het aantal kachels dat het CBS noteert, komt overeen met datgene wat in het Kennisdocument Houtstook van de rijksdienst RVO staat vermeld. Het cijfer komt ook overeen met onderzoeken die sommige gemeenten hebben gedaan, waar een gemiddelde van één op de vijf woningen uit naar voren komt. Dat betekent dus: ongeveer 1,3 miljoen open haarden, houtkachels, pelletkachels en dergelijke stookinstallaties. Zelf gebruiken wij een aantal van 1 miljoen. Ja, dat zijn er ook al veel te veel. Maar we blijven met dit getal aan de veilige kant.

Rechtsongelijkheid | De feiten zijn volgens ons verder als volgt. Al vele jaren komen er tussen de 30.000 en 50.000 kachels bij. Elk jaar opnieuw dus! Dat zijn er 150 tot 200 per dag. Daar zal best een deel vervanging bij zijn. Maar de oude kachel komt niet altijd op de schroothoop en krijgt vaak elders weer een  tweede leven. Komt er weer een artikel in de rant over stijging van de gasprijzen, dan staan de mensen in de rij bij de bouwmarkt om weer zo’n luchtvervuilende kachel aan te schaffen. Om daarna hun buren te belasten met ziekmakende houtrook – en tegelijkertijd het klimaat te verpesten door twee maal meer CO2 uit te stoten dan bij het schone aardgas. Het is zelfs pure rechtsongelijkheid, dat stoken op hout. Degenen die gas gebruiken betalen zich blauw aan gas en energiebelasting; maar deze groep gebruikt schone energie waarbij geen CO2 meer vrijkomt. De vrijbuiters met hun stinkende kachels stoken het liefst met gratis hout en betalen helemaal géén energiebelasting.

Het kamerdebat | Alweer anderhalf jaar terug vroeg de Partij voor de Dieren het debat over houtstook aan. Kennelijk is het een moeilijk onderwerp, want men had wel erg lang nodig voordat het gehouden werd. Slechts één dag voordat het debat zou plaats vinden, werd er door de staatssecretaris een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Deze brief vind je hier:

Brief Houtrook 15-1-2019 aan Tweede Kamer

Grote delen van het zogenaamde dertig-leden-debat over houtstook heb ik in de avond van 16 januari 2019 kunnen volgen. Het heeft mij verbaasd en het is ook erg jammer, dat de kennis van de materie bij een  aantal kamerleden toch wel uitermate matig is. Hadden zij ons benaderd, de Stichting Houtrookvrij of het Longfonds voor achtergrondinformatie, dan was men zeker beter beslagen ten ijs gekomen. De kamerleden hadden ook eens kunnen praten met mensen die erg ziek van houtrook worden. Die extra medicijnen moeten nemen. Die zichzelf op moeten sluiten in hun huizen met alles afgepakt. Die niet kunnen ventileren. Of die soms in het ziekenhuis moeten worden opgenomen dankzij de houtkachel van de buren. Dan hadden deze leden van de Tweede Kamer wel anders gepiept, lijkt me.

Knetterend vuur | Tenenkrommend was het optreden van Erik Ziengs van de VVD. Die wilde nog wel even vertellen dat iedereen maar zijn goddelijk gang moet gaan. Ziengswrijft zich genoegzaam over de bolle buik, terwijl nog een goed glas gedronken wordt en een stevige sigaar gerookt wordt bij het knetterend vuur dat de buren hoestend en proestend mogen verwerken. Hij toonde geen enkel begrip voor mensen die het zwaar hebben. Zijn voorganger stond er trouwens heel anders tegenover. Mijn stem is deze partij na meer dan 40 jaar trouw aan de VVD nu kwijt.

Storende humor | Ook bijzonder storend was hoe voorzitter Madeleine van Toorenburg het debat begon. “Een welkom aan alle mensen thuis die gezellig meekijken bij het knetterend houtvuur”. Dit geeft aan 

dat je het hele onderwerp en de noden van inwoners niet serieus neemt. De SP daarentegen pleitte openlijk voor nét geen houtstookverbod (“op termijn uitfaseren van houtstook”), maar wel voor een stringent ontmoedigingsbeleid.

Schoorsteenbranden | Maurits von Martels van het CDA bracht het risico van tweeduizend schoorsteenbranden naar voren, branden waaraan mens en dier aan ten onder gaan. Want ja, zo’n schoorsteenbrand kan heel slecht aflopen. Jammer genoeg vergat hij de ongelukken die met houtkachels gebeuren. Niemand weet hoeveel, maar brandwonden zijn aan de orde van de dag. Maar pas als het een bekende Nederlander betreft, komt het groot in de krant, in het geval van schaatser Sjinkie Knegt.

Zie hier: onze pagina over schoorsteenbranden

Toezeggingen | Het houtstookdebat van 16 januari 2019 leverde mondjesmaat toezeggingen op van de staatssecretaris. Het TNO werkt aan normen, zodat gemeenten overlast kunnen meten. Er komen sneller strengere eisen voor kachels. Dit om te voorkomen dat oude modellen uit landen waar die niet meer zijn toegestaan naar Nederland komen. Er komen wellicht stook-alerts (negatief stookadvies bij weinig wind en veel bewolking) en een voorlichtingscampagne. Als de evaluatie later dit jaar is gedaan, wordt bovendien wellicht de onterechte verstrekte subsidie op pelletkachels geschrapt.

Maar vooralsnog werpt Den Haag zeker geen dam op om de ongebreidelde groei van houtstook te keren. Hiermee laat onze regering miljoenen Nederlanders in de steek. Kennelijk mag de vervuiler van de woonomgeving gewoon zijn gang blijven gaan. Ten koste van de gezondheid van zichzelf en zijn buren.

Meer fijnstof door ecokachels | Of wij blij moeten zijn dat zogenaamde EcoDesign-kachels twee jaar eerder verplicht worden, is nog maar zeer de vraag. Deze kachels vergen een grotere investering. Ze worden daarom zéker níet gekocht om af en toe een uurtje te branden “voor de sfeer”. Ze zijn ongetwijfeld minder smerig, maar zullen veel vaker als hoofdverwarming worden gebruikt. Dus: het aantal branduren zal vele malen hoger liggen, zodat er uiteindelijk meer in plaats van minder fijnstof in de lucht wordt gepompt.

Sluipmoordenaars | Nog een ander probleem is dat deze kachels op een hogere temperatuur branden. Hierdoor zijn de fijnstofdeeltjes veel kleiner. Ze kunnen dus veel dieper in het lichaam doordringen. Deze deeltjes zijn hierdoor veel gevaarlijker voor de gezondheid dan de fijnstof van de oudere kachels. Een ander gevaar is, dat deze nieuwe kachels minder geur verspreiden. Doch de gevaarlijke stoffen verdwijnen niet. Het zijn dus de verspreiders van sluipmoordenaars zoals koolmonoxide.

Dinsdag stemt de kamer nog over enkele moties die zijn ingediend tijdens dit debat. Er werden 7 moties ingediend door kamerleden die het wel serieus namen. Het is te hopen dat daar volgende week iets mee wordt gedaan nadat ze in stemming zijn gebracht.

Hier lees je het verslag van het debat

Hier kun je het debat beluisteren