Volkskrant: “Schoon stoken bestaat niet”

Het was aan het einde van het vorig stookseizoen (13 maart 2018) dat Irene de Zwaan van de Volkskrant een aantal artikelen publiceerde over houtrook. De website van het Luchtfonds was er toen nog niet en de zomer stond voor de deur.

Alhoewel de inhoud bijzonder interessant was en van belang voor de gezondheid van ons Nederlanders, zal toch een en ander bij een aantal mensen aan de aandacht zijn ontsnapt. Nu de temperaturen weer omlaag gaan is het goed om één van deze artikelen in herinnering te roepen.

Tekst: Jos Merks / Beeld en foto: Gerda den Os

Hoe schadelijk zijn houtkachels? Het antwoord was duidelijk. Bijzonder schadelijk. Want “schoon stoken bestaat niet”. Natuurlijk is het antwoord van diegenen die dergelijke kachels verkopen anders dan dat van wetenschappers en degenen die hinder ervaren van deze kachels.

In de jaren ’60 wilde men ook nog geen kwaad woord horen over roken. Dat was oh zo gezellig. Op verjaardagen stonden standaard de sigaretten op tafel. Geen onvertogen woord over de sigaret. Datzelfde gold voor asbest en eterniet. Ideaal product om te isoleren, voor beschoeiingen, voor achter de potkachel. Of als asbestplaatje op het gasfornuis om het vuur te spreiden.

Wat zegt NHK?

Dus zegt Gert Kooij van van de NHK, belangenvereniging van de kachelhandel, dat het er vanaf hangt hoe je stookt. En laat nu minstens 90% van de stokers zich daar helemaal  niets aan gelegen laten liggen… Met andere woorden, het is altijd slecht. Schoon stoken bestaat niet, want zelfs als je alle regels van mijnheer Kooij in acht neemt, is het nog altijd slecht. Houtstook is namelijk ontzettend slecht of gewoon slecht.

Luchtmetingen in Schoorl

Gelukkig dat hoogleraar milieu-epidemiologie Bert Brunekreef van de Universiteit Utrecht het commerciële NHK-verhaal direct weet te ontzenuwen. Zelfs de nieuwste kachels zijn allesbehalve schoon in vergelijking met aardgas. Houtkachels verspreiden, net zoals het verkeer, veel fijnstof. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het gevaar voor de gezondheid. De kleinere deeltjes kunnen direct in de bloedbaan komen, waardoor de kans op hart- en vaatziekten meteen toeneemt.

Uit een proef  in Schoorl, uitgevoerd door het ECN in Petten, kwam naar voren dat houtrook verantwoordelijk is voor 9 tot 27 procent van de lokale PM10-concentratie en het aandeel van de kleinere fijnstof PM2.5 was zelfs 30 tot 39 procent.

Het aantal vroegtijdige sterfgevallen door slechte lucht in zijn algemeenheid – dus niet alleen door kachels – in Nederland wordt geschat op 12.000. Landelijk is volgens website Emissieregistratie.nl het aandeel fijnstof door houtrook ongeveer gelijk aan het verkeer. Vanzelfsprekend kunnen houtrookconcentraties per locatie erg verschillen.