Wat kun je doen als houtstookgedupeerde?

Wij willen jou niet blij maken met een dode mus. Vanwege falende landelijke wetgeving en onwil bij politici, overheden en rechters om hieraan iets te veranderen, sta je er tot op heden nog altijd behoorlijk alleen voor als je overlast ondervindt van houtstook.
.
Omdat veel gemeenten niet thuis geven, maken steeds meer gedupeerden de gang naar de rechter om handhaving door de lokale overheid af te dwingen. Voor de bestuursrechters zijn kleine succesjes geboekt (handhaving) maar vrijwel altijd verwijst de rechter terug naar de gemeente. Eerlijk gezegd, al een lange reeks van jaren (het is ooit anders geweest) staat de stookgedupeerde in de kou. Toch raadt het Luchtfonds aan: kláág en blijf klágen. Uit onderzoek blijkt dat veel stookgedupeerden dit niet doen. Hierdoor kunnen gemeenten ten onrechte beweren dat het probleem in hun plaats nauwelijks speelt. Klágen en nog eens klágen kán het tij uiteindelijk doen keren.
.
Als je een officieel handhavingsverzoek indient, móet de gemeente in actie komen. Hoewel de lokale overheid doorgaans nauwelijks kennis van zaken heeft om adequaat te kunnen handhaven en de handhaving vaak uitloopt op een teleurstelling, geef je hiermee wél een signaal af. Hier vind je een voorbeeldbrief (pdf) met een officieel verzoek tot handhaving; je kunt de brief richten aan de gemeente waar je woont.

Hieronder: meer informatie voor stookgedupeerden:.

1. Falende wetgeving

Houtstookgedupeerden worden nauwelijks beschermd door de wet. In het Bouwbesluit 7.22 staat dat stokers geen overlast mogen veroorzaken. Bij geluidsoverlast gelden normen. Omdat dergelijke normen in het wetsartikel over stookoverlast ontbreken, hebben gemeenten weinig wettelijke mogelijkheden tot handhaving. Zijn er meer stokers in jouw buurt, dan is lastig overtuigend hard te maken van wie de overlast afkomstig is. Bovendien claimen veel bestuurders, ambtenaren en rechters dat het verband tussen houtstook en gezondheidsschade onvoldoende aannemelijk is te maken..

2. Gesprek en bemiddeling

Natuurlijk spreek je, indien mogelijk, eerst de stoker aan op de overlast die hij veroorzaakt. Jij wijst hem/haar op de gevaren voor de gezondheid en de aantasting van de leefbaarheid. Er zijn nog redelijke mensen: soms is zo’n gesprek afdoende. Is dit niet het geval, dan is in de meeste gemeenten het inschakelen van buurtbemiddeling mogelijk. Het is een vaak langdurig proces waarbij tussenpersonen met beide partijen in gesprek gaan. Als het gesprek met de stoker niks oplevert, biedt buurtbemiddeling meestal ook weinig soelaas. Bouw ondertussen wél een dossier op over de stookoverlast (zie tekst verderop) die je ondervindt..

3. Cumulatie van stokers

Steeds vaker is er niet één veroorzaker van stookoverlast, maar zijn er meer buren die binnen of buiten stoken. In zo’n geval is het uitermate lastig zelf de problematiek op te lossen. Je moet immers al deze omwonenden aanspreken en met hen tot een vergelijk komen. De kans dat dit slaagt, is uitermate klein (zie ook laatste punt)..

4. Bouw een dossier op

Belangrijk is het een dossier op te bouwen van de overlast. Noteer stooktijden, de overlast die je ervaart (tuin, woonkamer, slaapkamer vol rook) en eventuele gezondheids- en leefbaarheidsklachten die jij ervaart en kunt hard maken.

Probeer foto’s te maken, vooral als er duidelijk zichtbaar blauwe/zwarte rook uit de schoorsteen van de buur komt. Verzamel roet/asdeeltjes die in jouw tuin of op uw balkon/kozijnen neerslaan. Ook kun je een luchtkwaliteitsmeter aanschaffen/huren om de verontreiniging te meten en te registreren met data, tijden en het adres van de (vermoedelijke) veroorzaker.

De meeteenheid van fijnstof is PM. Deze afkorting staat voor: particulate matter ofwel fijnstof. Fijnstof bestaat uit onzichtbare en reukloze deeltjes van maximaal 10 micrometer ofwel 10 μm (PM10). Om luchtvervuiling vast te stellen wordt vaak PM2.5 gemeten, deeltjes met een diameter tot 2,5 μm ofwel kleiner dan 0,0025 millimeter. Misschien wel het gevaarlijkst is ultrafijnstof kleiner dan 0,1 µm ofwel 0,0001 millimeter. Deze ultrakleine fijnstof kan diep in de bloedbaan en hersenen doordringen. Lang niet alle luchtmeters kunnen PM0.1 meten.

Wil je zelf aan de slag om de luchtkwaliteit te meten in jouw omgeving? Misschien kunnen deze tips van het RIVM je hierbij helpen.

Indien je de middelen hebt of een rechtsbijstandverzekering, kun je een externe deskundige inhuren. Er zijn enkele advocatenkantoren gespecialiseerd in deze materie..

5. Huurders in het voordeel

Indien je woont in een huurwoning en stookoverlast ondervindt van een andere huurder, kan het soelaas bieden om je tot de verhuurder te wenden. Zeker als meer huurders overlast ervaren, kan de verhuurder een stookverbod opleggen. Het Hof in Den Bosch heeft zelfs toegestaan dat een stokende huurder uit zijn woning werd gezet door de verhuurder wegens zijn stookgedrag..

6. Blijf klagen bij de gemeente

Maak aan de hand van jouw dossier een compact maar indringend verhaal over de klachten die jij ervaart en dien een officieel verzoek in tot handhaving op basis van artikel 7.22 in het Bouwbesluit 2012. Vraag spreektijd aan bij de politieke fracties in jouw gemeente om jouw verhaal te doen.

Doen de partijen niets met jouw klachten, vraag dan een gesprek aan met de verantwoordelijke wethouder. Vaak wijzen gemeenten jouw verzoek tot handhaving af (happig zijn ze in elk geval zelden), omdat de wet hen niet voldoende mogelijkheden zou bieden. Toch zijn enkele voorbeelden bekend van gemeenten die wel degelijk gingen handhaven.

Bedenk wel dat de stoker een (gemeentelijk) verbod met of zonder dwangsom op zijn beurt nog kan aanvechten. Hoe dan ook: blijf klagen en overlast melden bij jouw gemeente. Er zijn voorbeelden bekend van gemeenten die het inwoners onmogelijk maken bij herhaling te klagen. Indien jouw gemeente jouw klachten niet meer wil ontvangen, kun je overwegen de lokale pers in te schakelen.

Hier vind je een voorbeeldbrief (pdf) met een officieel verzoek tot handhaving; je kunt de brief richten aan de gemeente waar je woont. Handig is van tevoren even te informeren naar welke afdeling of naar welke ambtenaar je de brief moet sturen. Zo weet je zeker dat de brief op het juiste bureau terecht komt..

7. Gang naar de rechter

Biedt dit allemaal geen soelaas, dan rest jou alleen nog een gang naar de rechter (met name om jouw gemeente te dwingen om alsnog handhavend op te treden tegen een overlastgevende stoker). Negen van de tien keer verwijst de bestuursrechter jou tot op heden terug naar de gemeente en dan sta je opnieuw met lege handen. Toch is een gang naar de rechter niet voor niets: hoe meer er gebeurt, des te groter wordt de aandacht voor de problematiek en des te groter wordt de kans dat er tenminste ooit goede regelgeving komt in ons land..

8. Maak een vuist met andere gedupeerden

Ga in jouw buurt, via sociale media of  op een andere wijze in jouw gemeente op zoek naar mede-gedupeerden. Samen sta je altijd sterker. Maak een vuist en oefen druk uit op lokaal niveau. Als je in staat bent heel veel handtekeningen te verzamelen voor een petitie, kun je het verzoek doen of je die officieel aan de burgemeester/wethouder mag overhandigen.

In zo’n petitie kun je pleiten voor zaken als: een gemeentelijk ontmoedigingsbeleid ten aanzien van houtstook, een campagne om te wijzen op de gevaren van stook of de instelling van een meldpunt dat alle klachten inventariseert. Een stookverbod kun je eisen, maar kan de gemeente niet opleggen omdat de lokale overheid landelijke wetgeving moet eerbiedigen. Als je een petitie gaat houden en aanbieden, wél van tevoren de lokale pers uitnodigen natuurlijk..

9. Heb jij meer tips voor gedupeerden?

Stichting Luchtfonds heeft de waarheid niet in pacht. Als jij goede raad hebt voor mede-gedupeerden, laat het ons dan weten. Zodoende kunnen we deze lijst met tips en aanbevelingen completer maken. 

Tekst: Luchtfonds, foto: Shutterstock